Toscana (Toscane)

Wijnen uit Toscane

De streek Toscane roept bij veel mensen mooie beelden op van lange kronkelige wegen door een uitgestrekt heuvellandschap met rijen kaarsrechte cipressen. Een prachtig vakantieomgeving met prachtige natuur, die stijf staat van cultuur maar ook een gebied wat overbekende wijnen produceert. En juist die combinatie blijkt heel veel mensen aan te spreken. De eenheid tussen wijn en cultuur is waarschijnlijk nergens zo groot is als in Toscane.

Zeg je Toscaanse wijn, dan zeg je Chianti! In de jaren 60 en zeventig waren vooral de rieten mandflessen aan het plafond bij de pizzeria. Maar tegenwoordig ontwikkelt Chianti zich heel sterk met een groot gebied van 70.000 hectare. Temidden van het grote Chianti gebied bevindt zich een ‘kleiner’ wijngebied van 7.200 hectare dat Chianti Classico heet. In dit gebied zijn de wijnbedrijven verzameld onder de naam Galle Nero met de beroemde zwarte haan als logo. Chianti Classico is een duidelijk afgebakend gebied en heeft een DOCG herkomst certificaat.

Naast de Chianti is Toscane producent van bekende topwijnen uit deze regio: Brunello di Montalcino, Vino nobile di Montepulciano, Bolgheri en Carmignano. Deze wijnen hebben de laatste 30 jaar een sterke wereldwijde reputatie opgebouwd en bezitten ook allemaal het hoogste Italiaanse ‘Appellation’-predikaat DOCG. Behalve Bolgheri, maar dat heeft een eigen verhaal dat je hier kunt lezen.

Rijke handelaren

Rijke handelaars en bankiers zoals de families Frescobaldi en Antinori legden de basis voor het feit dat Toscane tegenwoordig de oudste ononderbroken wijntradities van Italië kent. Mede onder invloed van deze familie’s ontstond er in de heuvels rondom Siena en Firenze nieuwe productietechnieken waarbij de wijnen korter en op kleinere vaten werden bewaard. De druif Sangiovese kreeg hierin de hoofdrol. De wijnen werden fruitiger en konden goed de internationale concurrentie aan. De smaak van de wijn was voller, sappiger en meer fruit. Destijds dronk men de wijn vooral als een belangrijk en gezond voedingsmiddel.

Een nieuw hoofdstuk ontstond toen wijnboeren in een heel nieuw gebied dicht bij de kust (de Maremma) internationale druivenrassen gingen aanplanten. De druiven zijn gebaseerd op de typische Bordeaux druiven. Deze stijl krijgt veel waardering en heeft de bijnaam ‘Supertuscans’ gekregen. Ook Wijnclub Amsterdam heeft natuurlijk zo’n krachtpatser uit Bolgheri: de Bolgheri Tenuta Argentiera Villa Donoratico DOC.

Rode wijnen uit Toscane:

Iedereen kent de bekende Chianti wijn gemaakt van vooral de Sangiovese druif. Deze druif houdt van lekker veel zon en kan ook tegen stevige temperatuur schommelingen. De beste Chianti’s zijn afkomstig uit een afgebakend deelgebied: de Chianti Classico. Hier is de wetgeving strenger dan in de overige gebieden binnen de Chianti streek.

In de streek Chianti Classico zijn een groot aantal wijnboeren verenigd onder de naam Gallo Nero, hetgeen de naam is van een consorzio. Het bijbehorende symbool van de zwarte haan ken je wellicht van de banderol op de fles. Het bewijs van een echte Chianti classico.

Brunello di Montalcino

Een andere klassieker maar dan uit de streek ten zuiden van Siena is de Brunello di Montalcino, die ook wordt gemaakt van een specifieke kloon van de Sangiovese-druif die ze hier de Brunello druif noemen. Brunello is complex, stevig, bevat aardig wat tannine, en is zeer kruidig en je kan deze wijn lange tijd (10 jaar) in jouw kelder bewaren. Wij zijn trots op onze  Tenuta Friggiali Brunello di Montalcino. Echt een dijk van een wijn. Een powerhouse!

Ben je op zoek naar een wijn met de stijl van een Brunello maar de bijbehorende prijs past niet in jouw budget, dan is een Rosso di Montalcino wellicht een goed idee. De Rosso di Montalcino’s zijn vaak fris en fruitig van smaak en zijn over het algemeen iets toegankelijker van karakter. Ze zijn ook sneller op dronk mede omdat ze vaak een kortere of geen houtrijping hebben ondergaan. Dat maakt deze wijn goedkoper dan de grote broer Brunello.

Montepulciano

Niet ver van Montalcino ligt het dorpje Montepulciano. Het pittoreske ommuurde stadje staat bekend om zijn Vino Nobile di Montepulciano.  Vino Nobile is elegant, soms wat rustiek maar zijdezacht.  Drinkt onze Vino Nobile Tenuta di Gracciano Della Seta bij voorkeur bij een bistecca, biefstuk, van het Chiana-rund, even gemarineerd in wat oude aceto balsamico en daarna gegrild op druiventwijgjes. U zult zich geraakt voelen door de hand god’s zoals in de beroemde sixtijnse kapel. Italiaanse wijn en cultuur in één!

Witte wijnen uit Toscane

Toscana heeft met al deze wijnen echte kwaliteit in huis als het gaat om rode wijn; maar ook met de witte wijn komt het ook steeds verder op gang. Bijvoorbeeld de Vernaccia di San Gimignano. Dit dorp is bekend door zijn met heel herkenbare rechte kerktorens in het dorp. De wijn is een droge witte wijn, met DOCG-predikaat, die een uitgesproken aromatische smaak heeft, soms zelfs wat muskaatachtig. Hij combineert uitstekend met vis- en pasta gerechten. Op de etiketten vind je, het zal je niet verbazen, meestal een tekening van de karakteristieke torens van het stadje terug. Alleen daarom al is de fles het meest gekochte souvenir uit San Gimignano geworden!

Vin Santo

Vin Santo (heilige wijn) is een zoete en soms droge dessertwijn en de trots van vele wijnmakers. De wijnmakers doen hun uiterste best om hier een juweeltje van te maken. Een goede Vin Santo maken is traditie en representeert de deskundigheid van de wijnmaker. Overigens moet je Vin Santo niet verwarren met Vino Santo, die uit Trentino komt.

De wijn wordt gemaakt van ingedroogde witte druivensoorten als Malvasia, Trebbiano en Cannaiolo bianco. Traditioneel werden de druiventrossen te drogen gehangen aan de dakgoten en dak-spanten. In moderne wijnmakerijen wordt echter hete lucht gebruikt om de druiven te drogen. De rozijnen worden vervolgens geperst en de wijn wordt opgeslagen in kleine houten vaten, caratelli, voor een periode van ongeveer vier tot zes jaar. De wijn komt het beste tot zijn recht wanneer deze gedronken wordt met cantuccini. Deze harde amandelkoekjes doop je, aan het eind van een heerlijke maaltijd, in een glaasje van deze ‘nectar’.